Sandviç Panellerde Yangın Dayanımı

 Ülkemizdeki yangınların en büyükleri OSB’lerde faaliyet gösteren endüstriyel yapılarda çıkmakta, bu yangınlar büyük maddi hasarlara ve can kayıplarına neden olmaktadır.

 Ayrıca yangının sıçrayarak yayılması komşu yapıları da tehdit etmektedir. Oysa doğru ürün ve doğru detaylar kullanıldığında yangının yayılma olasılığı minimize edilebilir ve yangın çıktığı alanda hapsedilerek kayıpların asgari seviyede olması sağlanabilir.

Bu makalede ‘endüstriyel yapılarda yangın dayanımı’ konusunu sandviç paneller açısından ele alacağız.

Ülkemizde bulunan endüstriyel yapılar ile depolardaki çatı ve cephe sistemlerinin önemli bir kısmında sandviç panel ürünler kullanılmaktadır. Ne yazık ki, bu ürünleri seçerken ne yangın durumunda insan hayatını tehdit edecek zehirli gaz emisyonları düşünülmekte ne de sandviç paneller ile oluşturulan duvar ve çatıların yangın dayanımında uyulması zorunlu olan BYKYH, BYKHY olması gerekmez mi? ( BYKYH : Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik) dikkate alınmaktadır.

 Sandviç paneller yanmaya başladığında insan hayatını tehdit eden 2 unsur bulunmaktadır. Bu unsurlardan ilki zehirli gaz emisyonları diğeri ise yangın dayanımıdır.

Zehirli Gaz Emisyonları

Sandviç paneller yandığında, panel dolgu malzemesi de yanmaya başlayacaktır. Bu durumda zehirli gaz emisyonları oluşabilir ve gazlar havalandırması yeterli olmayan hacimlerde bulunan insanların çok kısa bir sürede zehirlenerek hayatını kaybetmesine neden olabilir. Özellikle poliüretan bazlı dolgu malzemesi kullanılarak üretilen sandviç panel yapı elemanlarında böyle bir durumun ortaya çıkması muhtemeldir. Bu nedenle, yapı elemanları sandviç paneller ile oluşturulacak ise panel dolgu malzemesinin taşyünü olması doğru bir seçim olacaktır.

Yangın Dayanımı

Endüstriyel yapılarda ve depolarda kullanılan çatı ve cephe sistemlerinin yangın dayanım sınıfları BYKYH Ek3-C’de aşağıdaki şekilde tanımlanmaktadır:

• Bina yüksekliği 21.50 metreye kadar olan endüstriyel yapılarda yağmurlama sistemi bulunuyor ise çatı ve cephe sistemleri en az 60 dakika olmalıdır. Yağmurlama sistemi yok ise yapı elemanları en az 90 dakika yangına dayanımlı olmalıdır.
• Bina yüksekliği 21.50 – 30.50 metre arasındaki endüstriyel yapılarda yağmurlama sistemi bulunuyor ise çatı ve cephe sistemleri en az 90 dakika yangına dayanımlı olmalıdır.
• Bina yüksekliği 30.50 metreden fazla olan endüstriyel yapılarda ise yağmurlama sistemi bulunması zorunludur. Bu yapılarda çatı ve cephe sistemleri taşıyıcı özellikte ise en az 120 dakika, taşıyıcı özellikte değil ise en az 90 dakika yangına dayanımlı olmalıdır.

  BYKYH’de kastedilen yangın dayanımı yük taşıyan yapı elemanlarında (örneğin çatılar) taşıma (R), bütünlük (E) ve Yalıtım (I) kriterlerinin her birinde bahsedilen süre boyunca yangın dayanımı anlamına gelir. REI 60, REI 90 veya REI 120 gibi... Yük taşımayan yapı elemanlarında (örneğin Duvarlar) ise bütünlük ve yalıtım kriterlerinin her ikisinde de söz konusu yangın dayanım süreleri sağlanmalıdır.EI 60, EI90, EI120 gibi.

Endüstriyel yapıların büyük bölümünde bina yüksekliklerinin 21.50 metreden alçak olduğunu söyleyebiliriz. Bu nedenle sandviç panel kullanacak isek cephe ürünlerinde en az EI60, çatı ürünlerinde ise en az REI90 kriterini sağlayan ürünler kullanmak gerekecektir. Binada yağmurlama sistemi kullanılmamış ise bu durumda EI90 ve REI120 özellikte cephe ve çatı panelleri kullanılmaldır. Sandviç panel üreticilerinin pek çoğu bu kriterleri sağladıklarını beyan etse de yangın dayanımı akredite laboratuvarlarda belgelendirilmiş ürünleri tercih etmek en güvenli yoldur.

Yangın dayanımı sadece doğru ürünü seçmekle sağlanamaz. 60 dakika yangın dayanımı sağlayan paneller hatalı uygulandığında 10 dakika bile yangına dayanamayabilir. Panel üreticisi beyan edilen yangın dayanımını sağlayan doğru bir uygulama çözümü de ürünle birlikte sunulmalıdır. Bu da deneyim gerektiren bir husustur.

O. Hakan Uslu
İzocam A.Ş. Ar-Ge Müdürü